Kosovë

Kurti e Vuçiq takohen pas më shumë se një viti, për uljen e tensioneve Kosovë-Serbi

Published

3 years ago

15 August, 2022

Pas më shumë se një viti, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, më 18 gusht do të takohen në Bruksel, në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga blloku evropian. Pavarësisht se ende nuk është bërë publike agjenda, takimi pritet të përqendrohet në uljen e tensioneve mes dy vendeve.

Më 31 dhe 1 gusht, serbët lokalë në veri të Kosovës, bllokuan rrugët që çojnë në dy pikëkalimet kufitare – Jarinjë dhe Bërnjak – që lidhin Kosovën dhe Serbinë. Barrikadat u ngritën për të kundërshtuar dy vendimet e Qeverisë së Kosovës, që kanë të bëjnë me targat dhe dokumentet serbe.

Por, fakti që ka kaluar më shumë se një vit nga rundi i fundit i dialogut, në nivelin e lartë politik, nga disa diplomatë në Bruksel po shihet si dëshmi se ky proces nuk ka shkuar sipas ritmit që pritej dhe ka pasur ngecje të mëdha.

Arsyet pse Kurti dhe Vuçiq nuk kanë zhvilluar takime në kuadër të dialogut kanë të bëjnë me atë që BE-ja e ka quajtur “mungesë të gatishmërisë dhe vullnetit të palëve për të arritur përparim konkret në dialog”.

Shefi i diplomacisë së BE-së, Josep Borrell, disa muaj më parë deklaroi se nuk do të thërriste ndonjë takim në nivel të lartë, për aq kohë sa nuk vëren se ka vullnet të palëve që në takime të tilla të arrihen rezultate.

Në këtë kohë, në Bruksel ka pasur takime – po ashtu të rralla – midis ekipeve të kryenegociatorëve, por rezultatet konkrete nga takime të tilla kanë qenë të vogla. Në takimin e fundit të dialogut në nivel të kryenegociatorëve, më 21 qershor, palët arritën pajtim për udhërrëfyesin për zbatimin e Marrëveshjes për Energjinë. Por, zbatimi i këtij akordi po has në pengesa dhe nuk po respektohen afatet kohore për zbatimin e tij.

Nuk dihet agjenda

Në BE ende nuk kanë bërë të ditur për agjendën e takimit të 18 gushtit. Por, Kurti ka deklaruar se në këtë takim nuk do të flasë për vendimet e Qeverisë së Kosovës, për targat dhe dokumentet serbe.

Ndërkaq, në Beograd insistojnë që temë e dialogut të jetë krijimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Serbia kërkon që Kosova të zbatojë marrëveshjet e arritura më 2013 dhe 2015, në kuadër të dialogut. Por, Qeveria e Kosovës është deklaruar kundër një asociacioni njëetnik, ndërkaq së fundmi, i dërguari i Shteteve të Bashkuara për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, ka shprehur qëndrimin se për Asociacionin duhet të nisin diskutimet, por ai nuk duhet të krijojë një “shtet brenda shtetit”.

Diplomatët në Bruksel thonë se qëllimi i takimit të 18 gushtit është që të ulen tensionet dhe të shmanget një përshkallëzim eventual i situatës. Ky takim, sipas diplomatëve, synon që të përgatisë terrenin edhe për takime më të shpeshta në nivel të lartë, me qëllim që Kosova dhe Serbia të bëjnë përparim drejt arritjes së një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse për normalizimin e raporteve.

“BE-ja pret që liderët të diskutojnë këto tema sfiduese në takimin e radhës të nivelit të lartë në kuadër të dialogut, të ftuar nga përfaqësuesi i Lartë, Borrell, mes kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, dhe presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq”, thuhet në komunikatën e fundit të bllokut.

Por, palët kanë qëndrime të kundërta jo vetëm për marrëveshjet e arritura, por edhe për qëllimin e dialogut. Kosova insiston që dialogu duhet të përqendrohet në njohjen reciproke, ndërkaq Serbia kërkon një zgjidhje kompromisi.

BE-ja hedh përgjegjësinë te palët

Ndërkaq, në bllokun evropian, në secilën pyetje lidhur me dështimet në dialog apo në zbatimin e marrëveshjeve të arritura, përgjegjësinë e bartin te palët. Zyrtarët në BE vazhdimisht thonë se “u takon palëve që të arrijnë marrëveshje dhe t’i zbatojnë ato, ndërsa roli i BE-së nuk është të imponojë, por të lehtësojë këto marrëveshje dhe zbatimin e tyre”.

Për muaj të tërë, i dërguari i posaçëm i BE-së për dialogun, Miroslav Lajçak, ishte përpjekur që të përgatiste në takim të nivelit të lartë, por ai nuk pati sukses. Pritej që një takim i tillë të mbahej në korrik dhe më pas u shty për në fund të gushtit. Por, data e takimit ndryshoi sërish me ftesën e Borrellit drejtuar Kurtit dhe Vuçiqit më 1 gusht, pas rritjes së tensioneve në veri të Kosovës.

Në ftesën e Borrellit u tha se takimi kishte për synim që palët të bisedonin për të gjitha çështjet e hapura.

Barrikadat u hoqën pasditen e 1 gushtit dhe Qeveria e Kosovës u zotua se do të shtyjë deri më 1 shtator zbatimin e dy vendimeve.

Diplomatët evropianë thonë se rundi i ri i 18 gushtit pa dyshim se do të shërbejë për uljen e tensioneve dhe parandalimin e përshkallëzimit të situatës.

Se ulja e tensioneve është prioriteti më urgjent e dëshmon edhe deklarata e lëshuar nga BE-ja më 14 gusht, përmes së cilës palëve iu kërkua që të ndalin retorikën nxitëse dhe të veprojnë me përgjegjësi.

BE-ja u shpreh e shqetësuar me deklaratat ku përmendet lufta dhe konflikti dhe porositi se “do t’i mbajë përgjegjës liderët politikë për çfarëdo përshkallëzimi të situatës” në rajon.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka deklaruar për REL-in më herët gjatë gushtit se ka pasur mundësi që tensionet më 31 korrik dhe 1 gusht të përshkallëzoheshin në konflikt të armatosur. Ndërkaq, presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, ka thënë se ka informacione për plane të Kosovës që të “likuidojë” serbët në veri.

Kryeministrja serbe, Ana Bërnabiq, e ka cilësuar si “deklaratë të kotë” reagimin e BE-së më 14 gusht, duke akuzuar BE-në se nuk ka reaguar ndaj “provokimeve” të Kurtit.

Teksa BE-ja përgatitet për takimin e radhës Kurti-Vuçiq, edhe NATO po bën përpjekje të kontribuojë në uljen e tensioneve.

Në këtë kuadër, shefi i NATO-s, Jens Stoltenberg, më 17 gusht do të mbajë takime të ndara me Kurtin dhe Vuçiqin.

Misioni i NATO-s në Kosovë, KFOR, ka deklaruar më 31 korrik se është e gatshme që të ndërhyjë në Kosovë nëse rrezikohet stabiliteti. Por, edhe aleanca ushtarake perëndimore u ka kërkuar palëve që të angazhohen në mënyrë konstruktive në dialogun që lehtësohet nga Bashkimi Evropian.

Dialogu ndërmjet Kosovës dhe Serbisë ka nisur më 2011. Kurti dhe Vuçiq nuk janë takuar në kuadër të dialogut që nga korriku i vitit 2021. Atë vit, ata zhvilluan dy takime, por asnjëri nuk prodhoi ndonjë rezultat konkret./REL

Kosovë

Gjykata Speciale e liron me kusht Isni Kilajn

Published

2 days ago

10 December, 2025

Redaksia

Ish-kryetari i Malishevës, Isni Kilaj, është liruar nga Dhomat e Specializuara të Kosovës në Hagë, pasi gjykatësi vendosi se mbajtja e tij në paraburgim nën akuzat për pengim të drejtësisë nuk ishte “as e arsyeshme, as proporcionale”.

Gjykata Speciale njoftoi të mërkurën se gjykatësi erdhi në përfundim se e drejta themelore e Kilajt për lirim peshon më shumë sesa rreziku që ai të ketë ndikim në procesin e drejtësisë në gjyqin ndaj ish-krerëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, i cili është buzë përfundimit.

Kilaj – së bashku me ish-presidentin e Kosovës, Hashim Thaçi, ish-ministrin e Drejtësisë, Hajredin Kuçi, ish-shefin e Agjencisë së Kosovës për Inteligjencë, Bashkim Smakaj dhe Fadil Fazliun – akuzohen për pengim të drejtësisë në gjyqin për krime lufte kundër Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit.

Gjykimi ndaj tyre do të nisë më 24 shkurt.

Kilaj u arrestua dhjetorin e kaluar dhe prej atëherë është mbajtur në paraburgim në qytetin holandez.

Ai është deklaruar i pafajshëm për këto akuza.

Gjykatësi tha në vendimin e tij se rrethanat kanë ndryshuar që prej rishikimit të paraburgimit të Kilajt në tetor dhe se mbajtja e tij në paraburgim nuk ishte më e arsyeshme.

Gjykatësi gjithashtu mori parasysh se koha që Kilaj e ka kaluar në paraburgim tani e tejkalon dënimin minimal sipas ligjit me të cilin ai do të përballej në qoftë se do të shpallej fajtor për veprat penale për të cilat është akuzuar, sipas njoftimit.

“Nuk është paraqitur asnjë provë që tregon se Kilaj ishte orvatur të pengonte procesin gjatë periudhës së lirimit të tij të mëparshëm me kushte në vitin 2024; se ka përfunduar paraqitja e provave në çështjen Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit dhe se rreziku që Kilaj mund të ndikojë në dëshmitarët e prokurorisë në Çështjen 12 është shumë i ulët duke marrë parasysh rrethanat e tyre specifike”, thuhet në njoftim.

Kjo është hera e dytë që Kilaj lirohet me kusht nga Gjykata Speciale, pasi në maj 2024 ishte liruar pas dhënies së një dorëzanie prej 30.000 eurove.

Ndër arsyet e lirimit të tij asokohe ishte edhe fakti se aktakuza ndaj tij për pengimin e drejtësisë pritej të ndryshonte. Kilaj i kaloi pothuajse gjashtë muaj në paraburgim pas arrestimit fillestar.

Gjykata Speciale e Kosovës e ka selinë në Hagë të Holandës dhe përbëhet nga gjyqtarë dhe avokatë ndërkombëtarë, pasi u themelua Kuvendi i Kosovës në vitin 2015, për t’i gjykuar rastet kundër ish-pjesëtarëve të UÇK-së sipas ligjit të Kosovës.

Gjykimi ndaj ish-krerëve të UÇK-së, Thaçi, Veseli, Krasniqi dhe Selimi për krime lufte, pritet të përfundojë në fillim të vitit të ardhshëm.

Që të gjithë ata i mohojnë akuzat për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit para dhe gjatë luftës së viteve 1998–1999.

| Radio Evropa e Lirë

Kosovë

Aktakuzë ndaj tre personave për shpërthimin në Ibër-Lepenc

Published

3 days ago

09 December, 2025

Redaksia

Prokuroria Speciale e Kosovës ka ngritur aktakuzë ndaj tre personave për shpërthimin në kanalin e Ibër-Lepencit më 29 nëntor 2024.

Sipas njoftimit, J.V., D.V., dhe I.D akuzohen për veprat penale të “rrezikimit të rendit kushtetues me shkatërrimin apo dëmtimin e instalimeve dhe pajisjeve publike, “kryerjes së veprës terroriste”, “armëmbajtjes pa leje” dhe “spiunazhit”.

Aktakuza thotë se J.V. dhe D.V., së bashku me persona ende të panjohur, “pas një marrëveshje paraprake, kanë vendosur eksploziv [rreth 20 kilogramë të llojit Trinitrotoluene ‘TNT’] në brendësi të kanalit”.

“J.V. dhe D.V., akuzohen se lëndën shpërthyese e kanë aktivizuar përmes një çante të cilën e kishin lidhur me litar në një shtyllë betoni, ku si pasojë është dëmtuar rëndë struktura e betonit të kanalit Ibër-Lepenc, është shkaktuar ndërprerje e furnizimit me ujë të pijshëm, është rrezikuar prodhimi i energjisë elektrike dhe ndërmarrjes Ibër-Lepenc i është shkaktuar dëm në vlerë prej 376,774.70 eurosh”, u tha në njoftimin për media.

Prokuroria Speciale tha se J.V. akuzohet po ashtu për spiunazh, pasi sipas saj, ai deri në momentin e arrestimit, “në cilësinë e të rekrutuarit në Shërbimin Informativ Ushtarak të Serbisë, kolonel, ka vepruar dhe e ka ndihmuar këtë shërbim, duke mbledhur informacione dhe dokumente të klasifikuara me qëllim që të njëjtat ti përdor gjatë aktivitetit të tij të kundërligjshëm në territorin e Kosovës”.

Hetimi për këtë rast, sipas Prokurorisë, u krye në bashkëpunim me partnerët evropianë.

Lidhur me shpërthimin, autoritetet kishin arrestuar dhjetëra persona të dyshuar dhe kishin sekuestruar armë dhe eksplozivë.

Por, deri më tani dihej se për këtë rast ishin dërguar në paraburgim vëllezërit Dragisha dhe Jovan Viçentijeviq, që janë dy nga tre të akuzuarit.

Pas shpërthimit në Varragë të Zubin Potokut, autoritetet në Kosovë e fajësuan Serbinë për rastin, por Beogradi i mohoi akuzat.

Kosova e konsideron shpërthimin në kanalin e Ibër-Lepencit si akt terrorist.

Pas shpërthimit, Shtetet e Bashkuara se nuk kishte prova që e lidhnin drejtpërdrejt Beogradin me shpërthimin, por se ishte herët për nxjerrjen e përfundimeve. SHBA-ja atëbotë po ashtu tha se në hetime ishin përfshirë edhe agjentët e Byros Federale të Hetimit (FBI).

Ndërmarrja Hidroekonomike Ibër-Lepenc, furnizon me ujë disa qytete të Kosovës dhe Korporata Energjetike e Kosovës për ftohjen e termo-elektranave të saj. Kjo ndërmarrje është në pronësi të plotë të Qeverisë së Kosovës.

| Radio Evropa e Lirë

Kosovë

Gjykata serbe urdhëron një muaj paraburgim për veteranin e UÇK-së

Published

1 week ago

04 December, 2025

Redaksia

Një gjykatë në Beograd ka urdhëruar një muaj paraburgim për një shtetas të Kosovës të enjten, i cili u arrestua në fund të muajit të kaluar për gjoja krime lufte në vitin 1999, njoftoi Ministria e Jashtme e Kosovës.

Avni Qenaj, veteran i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, u arrestua nga policia serbe më 25 nëntor në pikëkalimin kufitar mes dy vendeve, Merdare, derisa po udhëtonte drejt Bosnjës, ku familja e tij ka një biznes familjar.

Në një njoftim në Facebook të enjten, Ministria theksoi se autoritetet gjyqësore në Serbi kanë nisur procedurë penale ndaj Qenaj për gjoja krime lufte të vitit 1999.

Ajo tha se arrestimi i Qenajt “përbën vazhdimësi të praktikave të Serbisë për ndjekje politike ndaj qytetarëve të Kosovës, përmes akuzave të pabazuara dhe të motivuara politikisht”.

Shefi i Zyrës Ndërlidhëse të Kosovës në Serbi, Jetish Jashari, e vizitoi të mërkurën Qenaj në Qendrën e Paraburgimit të Gjykatës së Lartë për Krime të Luftës në kryeqytetin serb, tha Ministria.

“Qenaj ka deklaruar se gjatë qëndrimit në arrest policor i është ushtruar presion psikologjik, por pa keqtrajtim fizik, dhe se as aktualisht nuk ka keqtrajtime nga autoritetet e paraburgimit”, thuhet në njoftim.

Qenaj nuk është vizituar nga familjarët, por pret vizitën e tyre në ditët në vijim, tha ajo.

Familjarët e tij kanë angazhuar katër avokatë mbrojtës për përfaqësimin e tij ligjor në këtë rast.

Ditën e arrestimit të tij, Organizata e Veteranëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, tha se Qenaj, nga Romaja e Prizrenit, kishte shërbyer në brigadën 138 “Agim Ramadani” në Koshare.

Nënkryetari i kësaj organizate, Gazmend Syla, tha në ditën e arrestimit të tij për Radion Evropa e Lirë se autoritetet serbe ia kishin gjetur Qenajt kartelën e anëtarësisë së veteranit.

Ndërkohë, Serbia dyshon se Qenaj, në prill të vitit 1998, i ishte bashkuar shtabit lokal të UÇK-së për fshatin Romajë në Prizren dhe se si pjesëtar i brigadës 138 “Agim Ramadani” kishte marrë pjesë në sulmin ndaj postblloku kufitar serb në Koshare në vitin 1999.

Viteve të fundit, në Serbi janë arrestuar disa qytetarë të Kosovës, të cilët Beogradi pretendon se kanë kryer krime të luftës.

Në Koshare ishte një postbllok ushtarak i Ushtrisë së Republikës Federale të Jugosllavisë (RFJ) në kufirin mes Shqipërisë dhe Kosovës, ku nga 9 prilli 1999, gjatë bombardimeve të NATO-s mbi RFJ, për 67 ditë u zhvilluan luftime mes ushtrisë jugosllave dhe UÇK-së.

Ministria e Mbrojtjes së Serbisë më vonë bëri të ditur se në betejën e Koshares u vranë 108 pjesëtarë të Ushtrisë Jugosllave.

Zyrtarët nga Kosova thanë se janë vrarë 114 pjesëtarë të UÇK-së. Autoritetet jugosllave thanë se NATO bombardoi Kosharen në maj të vitit 1999.

Beteja në këtë postbllok kufitar mes RFJ-së dhe Shqipërisë përfundoi më 14 qershor, kur Ushtria e Jugosllavisë u tërhoq nga Kosova në bazë të marrëveshjes me të cilën përfunduan bombardimet e NATO-s mbi RFJ.

NATO-ja i nisi sulmet në caqet ushtarake policore në ish-Jugosllavi pas masakrës së Reçakut, në mars të vitit 1999.

Që nga përfundimi i luftës në Kosovë, 9 prilli në Serbi shënohet si një betejë heroike e forcave ushtarake të Jugosllavisë, pjesë autonome e së cilës në atë kohë ishte Kosova, ndërsa në Kosovë kremtohet si fitore e UÇK-së.

| Radio Evropa e Lirë