U
bënë gati një vit prej se kryetari i komunës së Ferizajt, Agim Aliu ka filluar
ta “shtyejë” përpara një rregullore, sipas të cilës Komuna do ta “mbikqyrte”
zbatimin e të drejtave të punëtorëve, duke e krijuar
një sistem të kufizimit të orarit dhe ditëve të afarizmit në territorin e kësaj
komune.
Është për t’u habitur se si brenda 8 vitesh mund
të transformohet një udhëheqës, nga kryetari i cili në vitin 2012 u pat marrë
si shembull nga USAID për krijimin e ambientit më të volitshëm biznesor, në një
politikan pa vizion, i cili krijon politika të kundërta me sistemin juridik të
vendit tonë, në dëm të afarizmit lokal dhe krijimit të vendeve të punës, e në ndërkohë,
që e keqpërdorë hallin e punëtorëve të shkelur nga punëdhënesit e tyre.
Se ka shkelje sistematike të të drejtave të
punëtorëve në Ferizaj, është një fakt që është dëshmuar në shumë raste, qoftë tek
industria e ndërtimit, ajo e shërbimeve, në fushën e tregtisë, por pa
përjashtuar këtu edhe administratën komunale e publike. E dinë vetë pronarët e bizneseve,
e besa edhe taksapaguesit se sa ju kanë kushtuar gjobat dhe vendimet gjyqësore
nga shkeljet e tilla.
Mosbindja e disa punëdhënësve
për të respektuar të drejtat e punëtorëve të vet, flet se sistemi i
establishuar i inspektoratit të punës nuk është kah funksionon, qoftë për arsye
të mungesës së kapaciteteve njerëzore, qoftë për shkak të interasave politike-klanore,
apo ndoshta për shkak të korruptimit të njerëzve në krye të tij. Shteti duhet të reagojë në këto raste, por në
mënyrën më të mirë të mundshme, dhe patjetër, të bazuar në ligj.
Po të ishte kryetari i Komunës së Ferizajt
aq i brengosur për të drejtat e punëtorëve në sektorin publik e privat, që moti
do të kërkonte nga qeveria delegimin e kompetencave të inspektoratit të punës
nga niveli qendror në atë lokal, sepse ne raste të tilla të mosfuksionimit të
sistemit, ligjet tona pozitive e mundësojnë në gjë të tillë. Nuk është bërë as
përpjekje në këtë drejtim, e lëre më të ndahet buxhet lokal për punësimin e inspektorëve
të ri me kompetenca të deleguara nga qendra, që do t’i jepnin llogari qytetit
dhe jo ndonjë funksionari të korruptuar në Prishtinë.
Më shumë gjoba sistematike
për bizneset që shkelin të drejtat e punëtorëve, me siguri se do të prodhojnë jetë
më të mirë për punëtorët. Por improvizimet e zgjidhjes së problemeve, dhe mënyrën
se si kryetari i Ferizajt po i qaset kësaj problematike, vetëm shkaktojnë
telashe më të mëdha për të gjithë.
Dje Autoriteti i Konkurrencës foli për këtë
punë.
Ndërhyrja e komunave
në afarizëm është shkelje e konkurrencës, prandaj është në kundërshtim me
rregullimin tonë kushtetues dhe sistemin ekonomik në vend. Me siguri se për këtë dilemë, së shpejti do
të flasë edhe Gjykata Kushtetuese, pas një ankese eventuale të cilitdo biznes individual
apo shoqërie, të cilit-ës i është kufizuar e drejta e punës me “Rregulloren për
Përcaktimin e Orarit të Punës së Veprimtarive Afariste në territorin e Ferizajt”.
Nëse në ndërkohë nuk ju ka rënë në mend kjo
ide pronarëve të bizneseve apo zejtarëve nga Vushtrria e Gjilani, të cilët
tashmë po “disciplinohen” nga komunat e tyre me metoda të ngjashme.
Jam laik në lëminë
e legjislacionit, mirëpo juristët e zyrës ligjore të komunës me siguri e dinë se
kur është miratuar Kushtetuta e Republikës, me automatizëm janë shfuqizuar të
gjitha aktet juridike paraprake apo nenet e tyre të cilat bijnë në kundërshtim me dispozitat e Kushtetutës së
re apo që e kundërshtojnë frymën e saj. Kjo
vlen edhe për bazën juridike të rregullores së propozuar nga ekzekutivi për
miratim nga Kuvendi i Ferizajt. Avokatëve të komunës duhet rikujtuar se vendi i
punës ruhet duke e mbrojtur ligjshmërinë, integritetin profesional dhe personal
pa kompromis, edhe në zyre por edhe në Gjykatë nëse është nevoja. Ata duhet ta frenojnë kryetarin dhe kuvendin
kurdoherë që hyjnë në “dritë të kuqe”.
Kryetar, duhet
angazhim i vërtetë dhe buxhet për të mbrojtur të drejtat e punëtorëve, dhe jo
improvizime të jashtëligjshme. Askush pastaj
s’ka kohë për të dëgjuar arsyetimet e tipit ”Po mundohem për ju, por ata s’po
më lënë!”.
Nuk fitohen votat duke e shkelur Kushtetutën.