Connect with us

Botë

The Independent: Ukraina është duke “u bërë Sarajevë”, thotë kryeministri i Kosovës

Published

on

Kryeminisitri i Kosovës Albin Kurti i ka dhënë intervistë gazetës londineze “The Independent” lidhur me zhvillimet e reja në Europë dhe Ballkan. Po e ribotojmë artikullin e shkruar nga për Anna Isaac

Anna Isaac, THE INDEPENDENT

Albin Kurti nuk dëshiron të flasë për luftë. Ai do të preferonte të bënte thirrje për investime të huaja dhe të fokusohej në diasporën kosovare në Londër.

Kurti u zgjodh si kryeministër i vendit në mars të vitit 2021 dhe ai dëshiron të vë në pah rritjen e shëndoshë ekonomike; shkallën e saj relativisht të lartë të vaksinimit në krahasim me shtetet e tjera të Ballkanit; dhe gjykatën e re komerciale e cila synon të nxisë investitorët tek ky shtet i vogël.

Megjithatë, invadimi i Ukrainës nga ana e Rusisë i ka dhënë urgjencë të re ndjenjës së pasigurisë së Kosovës dhe përpjekjes për t’iu bashkuar paktit transatlantik të mbrojtjes, NATO-s.

“Ne do të donim t’i bashkohemi NATO-s sa më parë që të jetë e mundur”, thotë z. Kurti, duke  lëvizur përpara si shenjë theksi të shtuar. Udhëheqësi politik ka shfrytëzuar takimet me zyrtarët britanikë në Londër këtë javë për të shtruar rastin për anëtarësim.

Në foto: Kryeministri Albin Kurti në panelin për drejtësinë tranzicionale, Konferenca e Sigurisë MSC 2022, Mynih

Brexit-i nuk i ka prishur lidhjet e ngushta mes Prishtinës dhe Londrës, thonë zyrtarët nga të dyja palët. Diplomatët dhe personeli ushtarak britanik nuk e kanë harruar se mes bisedave për zonën e ndalim-fluturimit në Ukrainë që po nxitë Luftën e Tretë Botërore, një incident në aeroportin e kryeqytetit të Kosovës në vitin 1999, konsiderohet si moment historik kur forcat ruse dhe ato të NATO-s ishin shumë afër të ndesheshin njëra me tjetrën.

Megjithatë, pavarësisht ndërhyrjeve historike të NATO-s në Ballkanin Perëndimor, Kosova nuk duket që në të ardhmen e afërt do të bëhet pjesë e paktit të mbrojtjes. Katër vende anëtare si Spanja, Rumania, Greqia dhe Sllovakia nuk e njohin Kosovën si shtet të pavarur. Deri sa mbi 100 shtete e njohin atë, Kosova nuk është anëtare e Kombeve të Bashkuara, si rezultat i bllokimit nga Rusia.

Megjithatë, kjo nuk i ka ndaluar krahasimet historike ndërmjet Ukrainës dhe Kosovës nga politikanët. Kryeministri britanik, Boris Johnson, i ka krahasuar sulmet në Ukrainë me mizoritë serbe të kryera në Sarajevë në vitet e 90-ta.

Është një paralele që pak kush në Ballkanin Perëndimor nuk e kishte vënë re, të paktën jo vetë Kurti. Ai ishte aktivist politik përpara se të garonte në zgjedhje, nuk luftoi në konfliktin që përfshiu Ballkanin Perëndimor pas shpërbërjes së Jugosllavisë, ai ishte burgosur, dhe sipas burimeve pranë tij i torturuar në Serbi.

“Duket sikur këtu kemi të bëjmë me një “Sarajevë” të re. Ne jemi duke e parë rrethimin e kryeqytetit [në Ukrainë]”, thotë ai.

Kosovarët nuk shohin vetëm një ekran televiziv kur e shikojnë Ukrainën: ato u kujtojnë ashpër  përvojat e tyre të së kaluarës së afërt, thotë Kurti, kur Serbia kreu masakra dhe dëbime masive të shqiptarëve të Kosovës dhe ushtroi dhunë në të gjithë Ballkanin Perëndimor.

Frika për të moshuarit dhe fëmijët bëhet intensive: “Jo vetëm çdo ditë, por çdo orë, mbase edhe çdo minutë. Dhe ajo masë e ankthit përkeqëson qenien dhe integritetin tuaj. Shndërroheni në të vdekur për së gjalli, e konsideroni veten tashmë të vdekur”, thotë ai.

Të shohësh një vend të gdhendur në një hartë të shfaqur nga presidenti i Bjellorusisë, Alexander Lukashenko, të martën, së bashku me bombardimet e fundit të Kharkiv në Ukrainë, i kanë dhënë pamje të qartë Kurtit lidhur me atë që e pret Kievin.

“Kur një fuqi më e madhe veriore dëshiron të të frikësojë dhe të të zhdukë. Unë shoh që po ndodhë gjenocid, ku ata shohin një territor pa ty. Kjo është ajo që po ndodh në Ukrainë”, thotë ai.

“Ky invazion rus, ky agresion ushtarak nuk është më politik. Është gjenocid.”

Taktikat e pushtimit janë të informuara nga një kombinim i errët i logjistikës dhe demografisë, shton ai.

Por më shumë se se natyra e luftës, mjetet janë gjithashtu shqetësuese për Kosovën, thotë z. Kurti. Vendi i tij mund të shohë disa nga të njëjtat tanke të prodhuara nga Rusia në kufirin e tij. Vjeshtën e kaluar, pati një grumbullim trupash, tankesh dhe avionësh luftarakë MiG, një përshkallëzim për një debat që përfshinte targat me Serbinë.

Në aspektin politik dhe ekonomik, Serbia ka lidhje të ngushta me Rusinë. Kjo po ashtu do të thotë se siç duket Moska nuk do t’u shpëtojë dëmeve ekonomike nga sanksionet, diçka për të cilën Kosova ka frikë se mund t’i ngurtësojë zemrat në kufirin e saj verior.

Serbia refuzoi të vendosë sanksione pas invadimit të Ukrainës, duke mos qenë kështu në linjë me shtetet e tjera evropiane. Presidenti i saj, Aleksandar Vuçiq, sugjeroi se ky hap ishte shpagim për mbështetjen e Rusisë në bllokimin e Kosovës nga anëtarësimi në OKB.

Z. Kurti dhe kolegët e tij politikanë kosovarë shohin gjithashtu paralele mes retorikëssë presidentit Putin dhe historisë së shtrembëruar, e cila sugjeron përgjegjësi për të mbrojtur “rusët etnikë”, dhe argumentevetë përdorura nga Serbia në lidhje me pakicën etnike serbe që jeton në Kosovë. Serbia gjithashtu pretendoi pronësinë historike dhe kulturore të Kosovës si bazë për zhdukjen e shqiptarëve të Kosovës në vitet 1990.

“Ata nuk i pranojnë krimet e së kaluarës. Në të njëjtën kohë ata kanë larmi shumë të fortë dhe të gjerë lidhjesh me Rusinë, prandaj sigurisht që ne jemi shumë vigjilentë dhe të shqetësuar, por nuk kemi frikë”, thotë Kurti.

Megjithatë, Kosova, e vetme nuk mund ta menaxhojë atë që ai beson se është kërcënim në rritje e sipër: “Unë gjithashtu insistoj që NATO të jetë shumë më vigjilente se sa është tashmë,” thotë kryeministri.

Kosova është “në rrezik”, sepse Putini po i mbyll rrugët e tij të arratisjes për deeskalim, thotë Kurti. Atij i duhet të ecë përpara në vend që të kërkojë paqen për të siguruar të ardhmen e tij politike, thotë Kurti.

Kosova frikësohet se në vend që të hapë vetë front të ri ushtarak, nëpërmjet Moldavisë apo shteteve baltike, Putini ka më shumë gjasa të përdorë Serbinë si mjet, dhe të shfrytëzojë ushtrinë e saj për zgjerim në Ballkanin Perëndimor. Kjo mund të jetë mënyra për të bartur jashtë përpjekjet e Moskës për të rritur territorin, pohon Kurti.

Për tani, shteti me rreth dy milionë qytetarë, është i kufizuar në atë që mund të bëjë përballë agresionit rus në fqinjësinë e tij të tensionuar. Ka nevojë për miq dhe aleatë që kanë parasysh historinë, dhe potencialisht një të ardhme më pak e sigurt, thotë Kurti:“Përvoja ka treguar se autokracitë [rriten] shumë më shpejt sesa demokracitë. Kjo është arsyeja pse unë vërtetë e mirëpres vendimin e Bundestagut gjerman të dielën, për të pasur pikëpamje krejtësisht tjetër për sigurinë dhe mbrojtjen, për mirëqenien, të drejtat dhe liritë evropiane.

“Dua të shoh vendet e tjera brenda BE-së dhe NATO-s duke e marrë situatën shumë seriozisht dhe duke bërë një hap përpara.”

Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Botë

Komisionarja Kos dhe udhëheqësit e Ballkanit takohen në Shkup për Planin e Rritjes

Published

on

Komisionarja për Zgjerim e Bashkimit Evropian, Marta Kos, do të zhvillojë bisedime në Shkup sot dhe nesër me udhëheqësit e gjashtë shteteve të Ballkanit Perëndimor për përshpejtimin e zbatimit të Planit evropian të Rritjes për këtë rajon, njoftoi Komisioni Evropian.

Udhëheqësit nga Kosova, Shqipëria, Bosnje e Hercegovina, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Serbia dhe komisionarja Kos do të përqendrohen në reformat kyç për të “zhbllokuar” ndarjen e fondeve nga Plani i Rritjes dhe të sjellin përfitime të prekshme për qytetarët e shteteve kandidate për anëtarësim në BE para pranimit të tyre në bllok, u tha në njoftim.

Nga Plani i Rritjes, të gjitha shtetet e Ballkanit Perëndimor – përveç Kosovës dhe Bosnje e Hercegovinës – kanë marrë fondet e para të para-financimit.

Takimi në Shkup po ashtu do të jetë mundësi për të diskutuar për fusha të reja të bashkëpunimit: mbrojtja e konsumatorëve, turizmi dhe rruga drejt tregut të përbashkët që do të përshpejtonte integrimin ekonomik të Ballkanit Perëndimor në tregun e përbashkët të BE-së.

Gjatë takimit dyditor, Komisioni Evropian do të propozojë një paketë të investimeve në vlerë prej 87.7 milionë eurosh nën Kornizën ekzistuese të Investimeve në Ballkanin Perëndimor (WBIF), e cila pritet të tërheqë pothuajse gjysmë miliardi euro në investime private për projekte të energjisë së pastër në mbarë rajonin, u tha në njoftim.

Plani i Rritjes për Ballkanin Perëndimor ofron përfitime për shtetet e rajonit që po përgatiten për anëtarësim në BE dhe gjatë takimit, pjesëmarrësit do të rishikojnë përparimin dhe do të diskutojnë për hapat e mëtejmë.

KE-ja tha se qëllimi i Planit të Rritjes është të stimulojë ekonominë e Ballkanit Perëndimor dhe të ndihmojë shtetet e rajonit që t’i bashkohen bllokut.

Plani i Rritjes parasheh mbështetje financiare prej 6 miliardë eurosh, nga të cilat 2 miliardë janë grante dhe 4 miliardë janë kredi të buta të ofruara nga BE-ja për reforma dhe investime në fusha sikurse energjia, transporti dhe transformimi digjital me qëllim që të rritet prosperiteti dhe stabiliteti në rajon.

Qeveria e Maqedonisë së Veriut njoftoi se kryeministri maqedonas, Hristijan Mickoski, do të ketë takim të ndarë me komisionaren Kos sot dhe të dy më pas do të kenë një adresim të përbashkët të martën. Të martën do të mbahen dy panele, e para do t’i kushtohet Planit të Rritjes dhe e dyta për mekanizma specifikë dhe mbështetje për zbatimin e planit.

\Radio Evropa e Lirë

Continue Reading

Botë

Lëkundet armëpushimi pasi Izraeli thotë se Irani lëshoi raketa

Published

on

Ministri i Mbrojtjes i Izraelit, Israel Katz, ka thënë se Irani e ka “shkelur plotësisht” armëpushimin mes Izraelit dhe Iranit duke lëshuar raketa pas hyrjes në fuqi të armëpushimit.

Katz theksoi se e ka urdhëruar ushtrinë izraelite t’i rifillojë sulmet ndaj caqeve paramilitare dhe qeveritare në Iran.

Izraeli tha se ka vërejtur raketa të lëshuara nga Irani në hapësirën e tij ajrore më pak se tri orë pas hyrjes në fuqi të armëpushimit, pasi si Izraeli, ashtu edhe Irani e kishin pranuar thirrjen e presidentit amerikan, Donald Trump, për t’i dhënë fund luftës 12-ditore që ka tronditur Lindjen e Mesme.

Pranimi i marrëveshjes nga të dyja palët mëngjesin e së martës erdhi pasi Teherani e kreu sulmin e fundit raketor ndaj Izraelit, si pasojë e të cilët humbën jetën katër njerëz në orët e hershme të mëngjesit të së martës, ndërkohë që Izraeli kreu bombardime në të gjithë Iranin para agimit.

Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, tha se Izraeli është pajtuar armëpushimin dypalësh me Iranin, në bashkërendim me Trumpin.

Netanyahu tregoi se të hënën në mbrëmje e kishte njoftuar kabinetin e sigurisë së Izraelit se vendi ka arritur të gjitha synimet ushtarake në operacionin 12-ditor kundër Iranit, përfshirë eliminimin e kërcënimit nga programet bërthamore dhe raketore balistike të Iranit.

Izraeli gjithashtu ka dëmtuar udhëheqjen ushtarake iraniane dhe disa objekte qeveritare, si dhe mori kontrollin mbi hapësirën ajrore të Teheranit, tha Netanyahu.

“Izraeli do të përgjigjet me forcë ndaj çdo shkeljeje të armëpushimit”, tha Netanyahu.

Trump ka thënë mëngjesin e së martës se armëpushimi midis Izraelit dhe Iranit është tani në fuqi dhe u kërkoi të dyja vendeve të mos e shkelin atë.

“ARMËPUSHIMI TANI ËSHTË NË FUQI. JU LUTEM MOS E SHKELNI!” shkroi Trump në një postim në Truth Social.

Televizioni shtetëror i Iranit raportoi se armëpushimi hyri në fuqi në orën 7:30 të mëngjesit, por zyrtarët iranianë nuk kanë folur ende pas njoftimit të Trumpit për hyrjen e armëpushimit në fuqi.

Disa orë më parë, diplomati më i lartë i Iranit deklaroi se vendi ishte i gatshëm të ndalte sulmet ajrore.

Abbas Araqchi tha herët të martën se nëse Izraeli e ndal “agresionin e tij të paligjshëm” kundër popullit iranian jo më vonë se në orën 4 të mëngjesit me orën e Teheranit të martën, Irani nuk e ka ndër mend të vazhdojë me përgjigje ushtarake më pas.

“Operacionet ushtarake të Forcave tona të Armatosura të fuqishme për të ndëshkuar Izraelin për agresionin e tij vazhduan deri në minutën e fundit, në orën 4 të mëngjesit. Së bashku me të gjithë iranianët, i falënderoj Forcat tona të Armatosura të guximshme, të cilat mbeten të gatshme të mbrojnë vendin tonë të dashur deri në pikën e fundit të gjakut të tyre dhe që iu përgjigjën çdo sulmi të armikut deri në minutën e fundit”, shkroi Araqchi në X.

Kur njoftoi pas mesnatës për një armëpushim të plotë për t’i dhënë fund një lufte, siç e quajti ai, 12-ditore, Trump la të kuptohej se Izraeli dhe Irani do të kishin kohë t’i përfundonin misionet që ishin në zhvillim e sipër, pas së cilave armëpushimi do të hynte në fuqi.

Dëshmitarët thanë se dëgjuan shpërthime pranë Tel Avivit dhe Beershebas në jug të Izraelit, para se armëpushimi të hynte në fuqi.

Ushtria izraelite tha se gjashtë valë raketash u lëshuan nga Irani dhe shërbimi kombëtar i ambulancës në Izrael tha se katër njerëz u vranë në Beersheba, viktimat e para të raportuara në Izrael që nga shpallja e armëpushimit nga Trump.

Agjencia gjysmë-zyrtare e lajmeve në Iran, SNN, raportoi të martën në mëngjes se Teherani lëshoi valën e fundit të raketave para se të hynte në fuqi armëpushimi.

Kryeministri i Katarit, Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani, e siguroi marrëveshjen e Teheranit gjatë një telefonate me zyrtarë iranianë, tha për Reuters të martën një zyrtari të informuar për negociatat.

Në të njëjtën kohë, nënpresidenti amerikan JD Vance, sekretari i Shtetit Marco Rubio dhe i dërguari i posaçëm amerikan Steve Witkoff ishin në kontakt të drejtpërdrejtë dhe të tërthortë me iranianët, tha një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë.

Disa orë më parë, tre zyrtarë izraelitë kishin sinjalizuar se Izraeli po kërkonte të përfundonte fushatën e tij në Iran së shpejti dhe ua kishin përcjellë këtë mesazh Shteteve të Bashkuara.

Armëpushimi vjen pasi SHBA-ja i goditi centralet bërthamore të Iranit dhe Teherani u përgjigj duke sulmuar bazën ajrore amerikane në Katar.

Situata në Lindje të Mesme është e tensionuar prej sulmit të befasishëm të Izraelit në qendra bërthamore dhe ushtarake të Iranit më 13 qershor.

Izraeli ngul këmbë se Irani nuk mund të ketë armë bërthamore sepse ia rrezikon ekzistencën.

Irani mohon se ka pasur ndonjëherë program për armë bërthamore, por udhëheqësi suprem, Ali Khamenei, ka thënë se, nëse do të donte ta kishte një të tillë, liderët botërorë “nuk do të mund të na ndalonin”.

Izraeli, i cili nuk është palë e Traktatit Ndërkombëtar për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore, është vendi i vetëm në Lindjen e Mesme që besohet të ketë armë bërthamore. Izraeli as nuk e pranon e as nuk e mohon këtë.

\ Radio Evropa e Lirë

Continue Reading

Botë

Irani sulmon bazat amerikane në Katar dhe Irak

Published

on

Irani ka lëshuar disa raketa balistike drejt bazave amerikane në Katar dhe Irak.

Shteti i Katarit ka dënuar ashpër sulmin e Iranit kundër bazës ajrore amerikane Al-Udeid, megjithëse zyrtarët vendas kanë thënë se raketat janë rrëzuar dhe nuk ka raportime për viktima.

“Ne e konsiderojmë këtë shkelje flagrante të sovranitetit të shtetit të Katarit, hapësirës së tij ajrore, ligjit ndërkombëtar dhe Kartës së Kombeve të Bashkuara. Ne theksojmë se Katari rezervon të drejtën për t’u përgjigjur drejtpërdrejt dhe në mënyrë të barabartë me natyrën dhe shkallën e këtij agresioni”, ka thënë Majed al-Ansari, zëdhënës i Ministrisë së Jashtme të Katarit, përmes një postimi në rrjetin social X.

Në ndërkohë, Katari dhe Emiratet e Bashkuara Arabe kanë bërë të ditur se kanë mbyllur hapësirat ajrore.

Sekretariati i Këshillit Suprem të Sigurisë Kombëtare të Iranit ka thënë se numri i raketave që Irani përdori për të sulmuar Bazën Ajrore Al Udeid në Katar ishte i njëjtë me numrin e bombave që SHBA-të përdorën për të goditur objektet bërthamore iraniane, transmeton CNN.

Continue Reading

Trending