Connect with us

Botë

Bie çmimi i benzinës në ShBA

Published

on

Konsumatorët amerikanë mund të marrin frymë më lirshëm pasi çmimet e benzinës kanë filluan të bien, teksa më herët ishin shënuar nivele rekorde. Por, çmimet në pompat e benzinës ende janë të larta dhe rënia dymujore e çmimeve mund të jetë drejt fundit.

Çmimi mesatar në nivel vendi për një gallon benzinë (3.78 litra) ra në 3.99 dollarë të enjten, tha Shoqata Amerikane e Automobilizmit. Kjo shifër paraqet një rënie prej 20 për qind krahasuar me muajin qershor, dhe për herë të parë që nga marsi, çmimi mesatar i benzinës ka rënë nën 4 dollarë.

Çmimet e benzinës zakonisht rriten dhe bien dhe çmimet e naftës dhe të naftës së papërpunuar po ashtu kanë filluar të bien. Çmimi standard në SHBA ka rënë pothuajse për një të katërtën që nga fillimi i qershorit.

Por, ka edhe faktorë të tjerë që kanë ndikuar në ngritjen e uljen e çmimeve të energjisë gjatë këtij viti.

Çfarë po ndodh?

Çmimet e benzinës shënuan rekord prej 5.02 dollarë më 14 qershor. Në atë kohë, nafta e papërpunuar amerikane ishte rreth 120 dollarë për fuçi dhe çmimi standard ndërkombëtar ishte disa dollarë më i lartë. Që atëherë, megjithatë, çmimet e naftës kanë rënë.

Çmimet e naftës janë rritur që nga prilli i vitit 2020, teksa kompanitë në mbarë botën nisën rimëkëmbjen nga pandemia dhe nisën të rihapen. Kërkesa për energji tejkaloi furnizimet, duke bërë përgjatë gjithë vitit 2021 dhe në fillim të këtij viti çmimet të ishin të larta. Më pas, në fund të shkurtit, pushtimi rus i Ukrainës nxiti rritjen e çmimit të naftës dhe çmimi qëndroi i lartë për këtë produkt deri në qershor. Megjithatë, rritja e shënuar gjatë këtij viti nuk ishte aq e lartë sa çmimet që ishin më 2008, nëse llogaritet edhe inflacioni.

Pse po ndodh kjo?

Çmimet e larta të energjisë kontribuuan edhe në rritjen e inflacionit në SHBA, që detyroi Rezervën Federale dhe bankat e tjera qendrore të rrisnin normat e interesit. Po ashtu, javëve të fundit janë rritur shqetësimet lidhur me drejtimin në të cilin po shkon ekonomia botërore.

Një recension – apo edhe një rritje e ngadalshme ekonomike – ndikon në kërkesën për energji dhe zakonisht bën që çmimet e naftës të bien. Dhe këtij skenari tani po i frikësohen investitorët në sektorin e naftës.

Edhe nëse çmimet vazhdojnë të bien, Organizata e Shteteve Eksportuese të Naftës (OPEC), tha më 11 gusht se ka ulur parashikimin për kërkesën e naftës në botë për pjesën e mbetur të këtij viti dhe vitin e ardhshëm.

Kjo organizatë i bazoi këto pritje në besimin se rritja ekonomike në SHBA, Kinë dhe shtete të tjera kyçe do të jetë më e ngadalshme sesa parashikimet paraprake.

Cilët janë faktorët e tjerë?

Është e pazakonshme që çmimet e benzinës të bien gjatë verës sepse në këtë periudhë ka më së shumti trafik në Shtetet e Bashkuara. Disa analistë besojnë se çmimet e larta kanë ndikuar që shoferët të përdorin më pak makinat e tyre, por nuk ka dëshmi të forta për të mbështetur këtë pretendim.

Disa shtete kanë pezulluar taksat e tyre për benzinën, duke ulur çmimin e këtij produkti për konsumatorët, të paktën përkohësisht.

Ku po shkojnë çmimet e benzinës?

Shumica e analistëve nuk mendojnë se çmimet do të rriten në një periudhë të shkurtër kohore dhe sipas tyre kjo mund të ndodhë nëse ka ndonjë ngjarje të papritur që do të mund të godiste prodhimin e naftës në Gjirin e Meksikës apo edhe vërshime në rafineritë e naftës. Këto kanë ndodhur edhe më herët dhe tani shteti po bëhet gati për sezonin e uraganeve.

Patrick De Haan, analist në GasBuddy, tha gjatë kësaj jave se nëse sezoni i uraganeve nuk do të godasë prodhimin e karburanteve, atëherë çmimet e benzinës duhet të bien për 10 deri në 25 centë për galon gjatë javëve në vijim.

Ndërkaq, Tom Kloza, analist në Shërbimin për informacione të çmimin e naftës, është më pak optimist. Ai tha se periudha 58-ditore e çmimeve të ulëta të benzinës, mund të mos vazhdojë më.

Përveç rrezikut nga uraganet, Kloza tha se rafineritë – që po operojnë me kapacitete të plota – duhet të ngadalësojnë operimin pasi do të duhet t’i nënshtrohen edhe mirëmbajtjes dhe mirëmbajtja mund të zgjasë.

Çfarë po ndodh me furnizimet e naftës në SHBA?

Industria e prodhimit të naftës amerikane ende nuk është rimëkëmbur plotësisht dhe nuk është rikthyer në nivelet e prodhimit që ishin para pandemisë. Prodhimi është 4.5 për qind më i ulët krahasuar me vitin 2019, thuhet në të dhënat e fundit të Qeverisë amerikane që janë publikuar në muajin maj.

Kloza tha se “edhe ata që e kundërshtojnë Bidenin duhet ta pranojnë se futja në treg e mbi 150 milionë fuçive të naftës së papërpunuar nga rezervat strategjike, ka dhënë rezultate”, por ai shtoi se është e paqartë se çfarë do të ndodhë kur këto fuçi nafte do të harxhohen më vonë gjatë këtij viti.

Cili është roli i energjisë në inflacion?

Çmimet e larta për energji dhe ushqim kanë qenë kontribuuesit kryesorë në inflacion. Ka disa mënyra se si kanë ndikuar këta dy komponentë. Kur çmimet e benzinës nisën të bien në korrik, ky fakt nisi të ndihmonte në lehtësimin e inflacionit.

Por, çmimet e benzinës në korrik ishin 28 për qind më të larta sesa më herët gjatë këtij viti, që nxitën që inflacioni të arrinte në 8.5 për qind./AP, REL

Botë

WSJ: Kushner heq dorë nga investimi në Serbi

Published

on

Jared Kushner, dhëndri i presidentit amerikan, Donald Trump, është tërhequr nga projekti për ndërtimin e një hoteli në Beograd, raportoi gazeta Wall Street Journal më 15 dhjetor.

Projekti ishte parashikuar në vendin e ish-godinës së Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë së Jugosllavisë, e cila u shkatërrua gjatë bombardimeve të NATO-s në vitin 1999.

Kompania e Kushnerit “Affinity Partners” kishte planifikuar të ndërtonte aty një hotel luksoz.

Lajmi erdhi në ditën kur Prokuroria Publike për Krim të Organizuar në Serbi ngriti aktakuzë ndaj ministrit aktual të Kulturës, Nikolla Sellakoviq, për shkelje gjatë heqjes së statusit të pronësisë së objekteve kulturore ndaj ish-ndërtesës së Shtabit të Përgjithshëm, në qendër të Beogradit.

Sellakoviq akuzohet për keqpërdorim të detyrës zyrtare dhe falsifikim të dokumenteve zyrtare.

“Për shkak se projektet e mëdha duhet të bashkojnë, jo të ndajnë, dhe nga respekti për qytetarët e Serbisë dhe Beogradit, ne tërhiqemi nga aplikimi ynë dhe këtë herë qëndrojmë mënjanë”, deklaroi një zëdhënës i kompanisë private investuese të Kushnerit, “Affinity Partners”, sipas Wall Street Journal.

Radio Evropa e Lirë iu drejtua kompanisë “Affinity Partners” për konfirmim dhe koment dhe është në pritje të përgjigjes.

REL-i kontaktoi edhe Presidencën e Serbisë, por ende pa përgjigje.

Prokuroria për Krim të Organizuar po kryen hetime që nga maji për falsifikimin e dyshuar të dokumenteve, të cilat shërbyen si bazë që Qeveria e Serbisë t’i hiqte statusin e pronësisë kulturore ish-ndërtesës së Shtabit të Përgjithshëm në Beograd.

Sipas akuzave të mëparshme nga Zyra e Prokurorit, drejtori i Institutit Republikan për Mbrojtjen e Monumenteve të Kulturës, Goran Vasiq, pranoi falsifikimin e dokumenteve.

Bazuar në atë dokumentacion, Ministrisë së Kulturës, e cila udhëhiqet nga Sellakoviq nga radhët e Partisë Përparimtare Serbe (SNS) në pushtet, i është dorëzuar një iniciativë për miratimin e vendimit për heqjen e statusit të pronësisë kulturore ndaj ish-ndërtesës së Shtabit të Përgjithshëm.

Sellakoviq u mor në pyetje më 4 dhjetor dhe, pasi dha dëshminë e tij, ai nuk foli për procedurat, por bëri akuza dhe fyerje kundër Prokurorisë për Krimin e Organizuar.

Pa ofruar ndonjë provë, ai e akuzoi atë se vepron sipas urdhrave të disa qendrave të pushtetit, të cilat nuk i emëroi, por tha se synojnë rrëzimin e Qeverisë në Serbi dhe të presidentit serb, Aleksandar Vuçiq.

Më 11 dhjetor, Vuçiq tha se, në rast se ngrihet aktakuzë për rastin e ish-godinës së Shtabit të Përgjithshëm, ai do t’i falë të gjithë ata që “dyshohet se kanë marrë pjesë në mashtrime”.

“Nuk do t’ua jap mundësinë t’i ndjekin penalisht ata që nuk kanë faj. Unë jam fajtori. Unë jam ai që dëshiroja modernizimin e Serbisë. Unë jam ai që dëshiroja të sjell një investitor të madh”, tha Vuçiq.

Më 7 nëntor, Kuvendi i Serbisë miratoi një ligj të veçantë që i hoqi ish-ndërtesës së Shtabit të Përgjithshëm statusin e pasurisë kulturore, duke i hapur rrugë ndërtimit të një kompleksi luksoz.

Ky projekt nxiti kundërshtime nga demonstrues antiqeveritarë, opozita dhe ekspertët që kërkojnë ruajtjen dhe restaurimin e ndërtesës së shekullit 20.

Kushner, përndryshe, ka plane për një projekt edhe në bregdetin Adriatik të Shqipërisë.

Projekti parashikon shndërrimin e Ishullit të Sazanit – të mbushur me bunkerë dhe tunele të braktisura nga epoka komuniste – në një vendpushim luksoz.

Projekti prej 45 hektarësh, i miratuar nga Komiteti i Investimeve Strategjike më 30 dhjetor 2024, vlen 1.4 miliard euro dhe pritet të krijojë rreth 1.000 vende pune në Shqipëri.

Megjithatë, nuk ka ende informacione publike nëse kontratat janë nënshkruar, nëse lejet mjedisore janë lëshuar, nëse studimet e fizibilitetit kanë përfunduar apo planet e ndërtimit janë miratuar.

| Radio Evropa e Lirë

Continue Reading

Botë

Vdes ish-nënpresidenti amerikan, Dick Cheney

Published

on

Dick Cheney, forca shtytëse mbrapa pushtimit amerikan në Irak më 2003, ka vdekur në moshën 84-vjeçare.

Ai është përshkruar nga historianët si njëri prej nënpresidentëve më të fuqishëm në historinë amerikane.

Familja e tij ka bërë të ditur të martën se ai ka vdekur më 3 nëntor nga komplikimet e pneumonisë dhe sëmundjet kardiake dhe vaskulare.

Cheney i Partisë Republikane – dikur edhe kongresist i Uajominut dhe Sekretar i Mbrojtjes – ka qenë figurë shumë e rëndësishme në Uashington kur George W. Bush, e ka zgjedhur të jetë kandidati me të cilin do të garonte për garën presidenciale të vitit 2000, të cilat e pati fituar.

Si nënpresident prej vitit 2001 deri më 2009, Cheney ka luftuar për zgjerim të kompetencave të presidentit, duke thënë se ato ishin tkurrur dukshëm prej skandalit Watergate, i cili pati rezultuar me largimin e ish-shefit të tij, Richard Nixon prej pushtetit.

Cheney i ka zgjeruar edhe kompetencat e zyrës së nënpresidentit, duke e bërë bashkë ekipin për siguri kombëtare, që shpesh ka shërbyer si qendra kryesore brenda një administrate.

Ai ka qenë mbështetës i madh i pushtimit të Irakut më 2003 dhe ka qenë në mesin e zyrtarëve të administratës së Bushit që ka paralajmëruar për rrezikun nga rezervat e dyshuara të armëve të shkatërrimit në masë të Irakut. Si përfundim, armë të tilla nuk u gjetën asnjëherë.

Cheney ka pasur probleme me zemrën në pjesën më të madhe të jetës, meqë me sulmet e para ishte përballur në moshën 37-vjeçare. Ai i ishte nënshtruar transplantit të zemrës më 2012.

| Radio Evropa e Lirë

Continue Reading

Botë

Ish-presidenti francez Sarkozy nis dënimin me burgim

Published

on

Nicolas Sarkozy është kthyer në ish-presidentin e parë të Francës që përfundon në burg.

Dënimi i tij me burgim pesëvjeçar ka nisur të martën, pasi është shpallur fajtor se ka komplotuar për të financuar fushatën e tij zgjedhore me paratë e ish-diktatorit të Libisë, Muammar Gaddafi.

Hera e fundit që i ka ndodhur diçka e ngjashme Francës ka qenë viti 1945, kur ishte burgosur lideri kolaboracionist nazist Philippe Petain me akuzat për tradhti gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Sarkozy, i cili ka qenë president në periudhën 2007-2012, do të qëndrojë në burgun La Sante në një qeli prej 9 metrash katrorë.

Më shumë se 100 persona janë parë duke qëndruar para burgut, pasi djali i tij, Louis, 28-vjeçar, u ka bërë thirrje mbështetësve që të tregojnë përkrahje.

Sarkozy është deklaruar vazhdimisht i pafajshëm për akuzat që rëndojnë mbi të.

Ndonëse ai ka thënë se nuk dëshiron trajtim special në burgun La Sante, autoritetet e kanë ndarë atë në një qeli të veçantë për çështje të sigurisë.

Brenda qelisë, ish-presidenti do të ketë banjon, zonën për dush dhe një televizor të vogël. Përgjatë ditës, atij do t’i lejohen ushtrime brenda një ore në ambiente të jashtme.

“Nuk jam i frikësuar nga burgjet. Do ta mbaj kokën lart edhe në ambientet e burgut”, ka thënë ai në hyrje të ndërtesës së burgut.

Mes tjerash, ai ka thënë se do t’i marrë me vete dy libra, njërën për jetën e Krishtit dhe tjetrën për Kontin e Monte Kristos, e cila ka të bëjë me jetën e një burri të burgosur gabimisht, i cili arratiset për t’u hakmarrë ndaj prokurorëve të tij.

| Radio Evropa e Lirë

Continue Reading

Trending