Connect with us

Botë

Bie çmimi i benzinës në ShBA

Published

on

Konsumatorët amerikanë mund të marrin frymë më lirshëm pasi çmimet e benzinës kanë filluan të bien, teksa më herët ishin shënuar nivele rekorde. Por, çmimet në pompat e benzinës ende janë të larta dhe rënia dymujore e çmimeve mund të jetë drejt fundit.

Çmimi mesatar në nivel vendi për një gallon benzinë (3.78 litra) ra në 3.99 dollarë të enjten, tha Shoqata Amerikane e Automobilizmit. Kjo shifër paraqet një rënie prej 20 për qind krahasuar me muajin qershor, dhe për herë të parë që nga marsi, çmimi mesatar i benzinës ka rënë nën 4 dollarë.

Çmimet e benzinës zakonisht rriten dhe bien dhe çmimet e naftës dhe të naftës së papërpunuar po ashtu kanë filluar të bien. Çmimi standard në SHBA ka rënë pothuajse për një të katërtën që nga fillimi i qershorit.

Por, ka edhe faktorë të tjerë që kanë ndikuar në ngritjen e uljen e çmimeve të energjisë gjatë këtij viti.

Çfarë po ndodh?

Çmimet e benzinës shënuan rekord prej 5.02 dollarë më 14 qershor. Në atë kohë, nafta e papërpunuar amerikane ishte rreth 120 dollarë për fuçi dhe çmimi standard ndërkombëtar ishte disa dollarë më i lartë. Që atëherë, megjithatë, çmimet e naftës kanë rënë.

Çmimet e naftës janë rritur që nga prilli i vitit 2020, teksa kompanitë në mbarë botën nisën rimëkëmbjen nga pandemia dhe nisën të rihapen. Kërkesa për energji tejkaloi furnizimet, duke bërë përgjatë gjithë vitit 2021 dhe në fillim të këtij viti çmimet të ishin të larta. Më pas, në fund të shkurtit, pushtimi rus i Ukrainës nxiti rritjen e çmimit të naftës dhe çmimi qëndroi i lartë për këtë produkt deri në qershor. Megjithatë, rritja e shënuar gjatë këtij viti nuk ishte aq e lartë sa çmimet që ishin më 2008, nëse llogaritet edhe inflacioni.

Pse po ndodh kjo?

Çmimet e larta të energjisë kontribuuan edhe në rritjen e inflacionit në SHBA, që detyroi Rezervën Federale dhe bankat e tjera qendrore të rrisnin normat e interesit. Po ashtu, javëve të fundit janë rritur shqetësimet lidhur me drejtimin në të cilin po shkon ekonomia botërore.

Një recension – apo edhe një rritje e ngadalshme ekonomike – ndikon në kërkesën për energji dhe zakonisht bën që çmimet e naftës të bien. Dhe këtij skenari tani po i frikësohen investitorët në sektorin e naftës.

Edhe nëse çmimet vazhdojnë të bien, Organizata e Shteteve Eksportuese të Naftës (OPEC), tha më 11 gusht se ka ulur parashikimin për kërkesën e naftës në botë për pjesën e mbetur të këtij viti dhe vitin e ardhshëm.

Kjo organizatë i bazoi këto pritje në besimin se rritja ekonomike në SHBA, Kinë dhe shtete të tjera kyçe do të jetë më e ngadalshme sesa parashikimet paraprake.

Cilët janë faktorët e tjerë?

Është e pazakonshme që çmimet e benzinës të bien gjatë verës sepse në këtë periudhë ka më së shumti trafik në Shtetet e Bashkuara. Disa analistë besojnë se çmimet e larta kanë ndikuar që shoferët të përdorin më pak makinat e tyre, por nuk ka dëshmi të forta për të mbështetur këtë pretendim.

Disa shtete kanë pezulluar taksat e tyre për benzinën, duke ulur çmimin e këtij produkti për konsumatorët, të paktën përkohësisht.

Ku po shkojnë çmimet e benzinës?

Shumica e analistëve nuk mendojnë se çmimet do të rriten në një periudhë të shkurtër kohore dhe sipas tyre kjo mund të ndodhë nëse ka ndonjë ngjarje të papritur që do të mund të godiste prodhimin e naftës në Gjirin e Meksikës apo edhe vërshime në rafineritë e naftës. Këto kanë ndodhur edhe më herët dhe tani shteti po bëhet gati për sezonin e uraganeve.

Patrick De Haan, analist në GasBuddy, tha gjatë kësaj jave se nëse sezoni i uraganeve nuk do të godasë prodhimin e karburanteve, atëherë çmimet e benzinës duhet të bien për 10 deri në 25 centë për galon gjatë javëve në vijim.

Ndërkaq, Tom Kloza, analist në Shërbimin për informacione të çmimin e naftës, është më pak optimist. Ai tha se periudha 58-ditore e çmimeve të ulëta të benzinës, mund të mos vazhdojë më.

Përveç rrezikut nga uraganet, Kloza tha se rafineritë – që po operojnë me kapacitete të plota – duhet të ngadalësojnë operimin pasi do të duhet t’i nënshtrohen edhe mirëmbajtjes dhe mirëmbajtja mund të zgjasë.

Çfarë po ndodh me furnizimet e naftës në SHBA?

Industria e prodhimit të naftës amerikane ende nuk është rimëkëmbur plotësisht dhe nuk është rikthyer në nivelet e prodhimit që ishin para pandemisë. Prodhimi është 4.5 për qind më i ulët krahasuar me vitin 2019, thuhet në të dhënat e fundit të Qeverisë amerikane që janë publikuar në muajin maj.

Kloza tha se “edhe ata që e kundërshtojnë Bidenin duhet ta pranojnë se futja në treg e mbi 150 milionë fuçive të naftës së papërpunuar nga rezervat strategjike, ka dhënë rezultate”, por ai shtoi se është e paqartë se çfarë do të ndodhë kur këto fuçi nafte do të harxhohen më vonë gjatë këtij viti.

Cili është roli i energjisë në inflacion?

Çmimet e larta për energji dhe ushqim kanë qenë kontribuuesit kryesorë në inflacion. Ka disa mënyra se si kanë ndikuar këta dy komponentë. Kur çmimet e benzinës nisën të bien në korrik, ky fakt nisi të ndihmonte në lehtësimin e inflacionit.

Por, çmimet e benzinës në korrik ishin 28 për qind më të larta sesa më herët gjatë këtij viti, që nxitën që inflacioni të arrinte në 8.5 për qind./AP, REL

Botë

Komisionarja Kos dhe udhëheqësit e Ballkanit takohen në Shkup për Planin e Rritjes

Published

on

Komisionarja për Zgjerim e Bashkimit Evropian, Marta Kos, do të zhvillojë bisedime në Shkup sot dhe nesër me udhëheqësit e gjashtë shteteve të Ballkanit Perëndimor për përshpejtimin e zbatimit të Planit evropian të Rritjes për këtë rajon, njoftoi Komisioni Evropian.

Udhëheqësit nga Kosova, Shqipëria, Bosnje e Hercegovina, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Serbia dhe komisionarja Kos do të përqendrohen në reformat kyç për të “zhbllokuar” ndarjen e fondeve nga Plani i Rritjes dhe të sjellin përfitime të prekshme për qytetarët e shteteve kandidate për anëtarësim në BE para pranimit të tyre në bllok, u tha në njoftim.

Nga Plani i Rritjes, të gjitha shtetet e Ballkanit Perëndimor – përveç Kosovës dhe Bosnje e Hercegovinës – kanë marrë fondet e para të para-financimit.

Takimi në Shkup po ashtu do të jetë mundësi për të diskutuar për fusha të reja të bashkëpunimit: mbrojtja e konsumatorëve, turizmi dhe rruga drejt tregut të përbashkët që do të përshpejtonte integrimin ekonomik të Ballkanit Perëndimor në tregun e përbashkët të BE-së.

Gjatë takimit dyditor, Komisioni Evropian do të propozojë një paketë të investimeve në vlerë prej 87.7 milionë eurosh nën Kornizën ekzistuese të Investimeve në Ballkanin Perëndimor (WBIF), e cila pritet të tërheqë pothuajse gjysmë miliardi euro në investime private për projekte të energjisë së pastër në mbarë rajonin, u tha në njoftim.

Plani i Rritjes për Ballkanin Perëndimor ofron përfitime për shtetet e rajonit që po përgatiten për anëtarësim në BE dhe gjatë takimit, pjesëmarrësit do të rishikojnë përparimin dhe do të diskutojnë për hapat e mëtejmë.

KE-ja tha se qëllimi i Planit të Rritjes është të stimulojë ekonominë e Ballkanit Perëndimor dhe të ndihmojë shtetet e rajonit që t’i bashkohen bllokut.

Plani i Rritjes parasheh mbështetje financiare prej 6 miliardë eurosh, nga të cilat 2 miliardë janë grante dhe 4 miliardë janë kredi të buta të ofruara nga BE-ja për reforma dhe investime në fusha sikurse energjia, transporti dhe transformimi digjital me qëllim që të rritet prosperiteti dhe stabiliteti në rajon.

Qeveria e Maqedonisë së Veriut njoftoi se kryeministri maqedonas, Hristijan Mickoski, do të ketë takim të ndarë me komisionaren Kos sot dhe të dy më pas do të kenë një adresim të përbashkët të martën. Të martën do të mbahen dy panele, e para do t’i kushtohet Planit të Rritjes dhe e dyta për mekanizma specifikë dhe mbështetje për zbatimin e planit.

\Radio Evropa e Lirë

Continue Reading

Botë

Lëkundet armëpushimi pasi Izraeli thotë se Irani lëshoi raketa

Published

on

Ministri i Mbrojtjes i Izraelit, Israel Katz, ka thënë se Irani e ka “shkelur plotësisht” armëpushimin mes Izraelit dhe Iranit duke lëshuar raketa pas hyrjes në fuqi të armëpushimit.

Katz theksoi se e ka urdhëruar ushtrinë izraelite t’i rifillojë sulmet ndaj caqeve paramilitare dhe qeveritare në Iran.

Izraeli tha se ka vërejtur raketa të lëshuara nga Irani në hapësirën e tij ajrore më pak se tri orë pas hyrjes në fuqi të armëpushimit, pasi si Izraeli, ashtu edhe Irani e kishin pranuar thirrjen e presidentit amerikan, Donald Trump, për t’i dhënë fund luftës 12-ditore që ka tronditur Lindjen e Mesme.

Pranimi i marrëveshjes nga të dyja palët mëngjesin e së martës erdhi pasi Teherani e kreu sulmin e fundit raketor ndaj Izraelit, si pasojë e të cilët humbën jetën katër njerëz në orët e hershme të mëngjesit të së martës, ndërkohë që Izraeli kreu bombardime në të gjithë Iranin para agimit.

Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, tha se Izraeli është pajtuar armëpushimin dypalësh me Iranin, në bashkërendim me Trumpin.

Netanyahu tregoi se të hënën në mbrëmje e kishte njoftuar kabinetin e sigurisë së Izraelit se vendi ka arritur të gjitha synimet ushtarake në operacionin 12-ditor kundër Iranit, përfshirë eliminimin e kërcënimit nga programet bërthamore dhe raketore balistike të Iranit.

Izraeli gjithashtu ka dëmtuar udhëheqjen ushtarake iraniane dhe disa objekte qeveritare, si dhe mori kontrollin mbi hapësirën ajrore të Teheranit, tha Netanyahu.

“Izraeli do të përgjigjet me forcë ndaj çdo shkeljeje të armëpushimit”, tha Netanyahu.

Trump ka thënë mëngjesin e së martës se armëpushimi midis Izraelit dhe Iranit është tani në fuqi dhe u kërkoi të dyja vendeve të mos e shkelin atë.

“ARMËPUSHIMI TANI ËSHTË NË FUQI. JU LUTEM MOS E SHKELNI!” shkroi Trump në një postim në Truth Social.

Televizioni shtetëror i Iranit raportoi se armëpushimi hyri në fuqi në orën 7:30 të mëngjesit, por zyrtarët iranianë nuk kanë folur ende pas njoftimit të Trumpit për hyrjen e armëpushimit në fuqi.

Disa orë më parë, diplomati më i lartë i Iranit deklaroi se vendi ishte i gatshëm të ndalte sulmet ajrore.

Abbas Araqchi tha herët të martën se nëse Izraeli e ndal “agresionin e tij të paligjshëm” kundër popullit iranian jo më vonë se në orën 4 të mëngjesit me orën e Teheranit të martën, Irani nuk e ka ndër mend të vazhdojë me përgjigje ushtarake më pas.

“Operacionet ushtarake të Forcave tona të Armatosura të fuqishme për të ndëshkuar Izraelin për agresionin e tij vazhduan deri në minutën e fundit, në orën 4 të mëngjesit. Së bashku me të gjithë iranianët, i falënderoj Forcat tona të Armatosura të guximshme, të cilat mbeten të gatshme të mbrojnë vendin tonë të dashur deri në pikën e fundit të gjakut të tyre dhe që iu përgjigjën çdo sulmi të armikut deri në minutën e fundit”, shkroi Araqchi në X.

Kur njoftoi pas mesnatës për një armëpushim të plotë për t’i dhënë fund një lufte, siç e quajti ai, 12-ditore, Trump la të kuptohej se Izraeli dhe Irani do të kishin kohë t’i përfundonin misionet që ishin në zhvillim e sipër, pas së cilave armëpushimi do të hynte në fuqi.

Dëshmitarët thanë se dëgjuan shpërthime pranë Tel Avivit dhe Beershebas në jug të Izraelit, para se armëpushimi të hynte në fuqi.

Ushtria izraelite tha se gjashtë valë raketash u lëshuan nga Irani dhe shërbimi kombëtar i ambulancës në Izrael tha se katër njerëz u vranë në Beersheba, viktimat e para të raportuara në Izrael që nga shpallja e armëpushimit nga Trump.

Agjencia gjysmë-zyrtare e lajmeve në Iran, SNN, raportoi të martën në mëngjes se Teherani lëshoi valën e fundit të raketave para se të hynte në fuqi armëpushimi.

Kryeministri i Katarit, Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani, e siguroi marrëveshjen e Teheranit gjatë një telefonate me zyrtarë iranianë, tha për Reuters të martën një zyrtari të informuar për negociatat.

Në të njëjtën kohë, nënpresidenti amerikan JD Vance, sekretari i Shtetit Marco Rubio dhe i dërguari i posaçëm amerikan Steve Witkoff ishin në kontakt të drejtpërdrejtë dhe të tërthortë me iranianët, tha një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë.

Disa orë më parë, tre zyrtarë izraelitë kishin sinjalizuar se Izraeli po kërkonte të përfundonte fushatën e tij në Iran së shpejti dhe ua kishin përcjellë këtë mesazh Shteteve të Bashkuara.

Armëpushimi vjen pasi SHBA-ja i goditi centralet bërthamore të Iranit dhe Teherani u përgjigj duke sulmuar bazën ajrore amerikane në Katar.

Situata në Lindje të Mesme është e tensionuar prej sulmit të befasishëm të Izraelit në qendra bërthamore dhe ushtarake të Iranit më 13 qershor.

Izraeli ngul këmbë se Irani nuk mund të ketë armë bërthamore sepse ia rrezikon ekzistencën.

Irani mohon se ka pasur ndonjëherë program për armë bërthamore, por udhëheqësi suprem, Ali Khamenei, ka thënë se, nëse do të donte ta kishte një të tillë, liderët botërorë “nuk do të mund të na ndalonin”.

Izraeli, i cili nuk është palë e Traktatit Ndërkombëtar për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore, është vendi i vetëm në Lindjen e Mesme që besohet të ketë armë bërthamore. Izraeli as nuk e pranon e as nuk e mohon këtë.

\ Radio Evropa e Lirë

Continue Reading

Botë

Irani sulmon bazat amerikane në Katar dhe Irak

Published

on

Irani ka lëshuar disa raketa balistike drejt bazave amerikane në Katar dhe Irak.

Shteti i Katarit ka dënuar ashpër sulmin e Iranit kundër bazës ajrore amerikane Al-Udeid, megjithëse zyrtarët vendas kanë thënë se raketat janë rrëzuar dhe nuk ka raportime për viktima.

“Ne e konsiderojmë këtë shkelje flagrante të sovranitetit të shtetit të Katarit, hapësirës së tij ajrore, ligjit ndërkombëtar dhe Kartës së Kombeve të Bashkuara. Ne theksojmë se Katari rezervon të drejtën për t’u përgjigjur drejtpërdrejt dhe në mënyrë të barabartë me natyrën dhe shkallën e këtij agresioni”, ka thënë Majed al-Ansari, zëdhënës i Ministrisë së Jashtme të Katarit, përmes një postimi në rrjetin social X.

Në ndërkohë, Katari dhe Emiratet e Bashkuara Arabe kanë bërë të ditur se kanë mbyllur hapësirat ajrore.

Sekretariati i Këshillit Suprem të Sigurisë Kombëtare të Iranit ka thënë se numri i raketave që Irani përdori për të sulmuar Bazën Ajrore Al Udeid në Katar ishte i njëjtë me numrin e bombave që SHBA-të përdorën për të goditur objektet bërthamore iraniane, transmeton CNN.

Continue Reading

Trending